تابآوری سازمانی فقط برای دفع بدشانسیها یا تغییرات نیست، بلکه شما را به برای حرکت به سمت جلو هم ترغیب میکند. چون تابآوری میداند که چطور تهدیدات را به فرصت تبدیل کند و مسیر رشد پایدار را برایتان رقم بزند. برای مثال وقتی سازمان با چالشی مواجه میشود، رهبران آن همراه با کارکنان میدانند که چطور با وضعیت روبهرو شده، آن را بررسی و چگونه به آن واکنش نشان دهند. اما ایجاد تابآوری در سازمان به سادگی رقم نمیخورد، بلکه باید راهکارهای افزایش تابآوری سازمانی را بدانید و بر اساس آنها رفتار کنید.
تابآوری سازمانی چیست؟
تابآوری سازمانی به توانایی یک سازمان در مواجه به اتفاقات ناگوار و ناگهانی گفته میشود. بهطوریکه سازمان بتواند چنین موقعیتی را پیشبینی، برای آن برنامهریزی و به درستی به آن پاسخ دهد. چنین سازمانی هم پایدار و هم چابک خواهد بود.
سازمانهای تابآور، بحران را پشت سر گذاشته و خود را ترمیم میکنند. همچنین با کمک مدیریت ریسک، میتوانند خود را با تغییرات سازگار کرده و رشد پایداری را برای خود ایجاد کنند.
اهمیت تابآوری سازمانی چیست؟
برای موفقیت در محیط پیچیده و غیرقابل پیشبینی، سازمانها باید سازگارتر و چابکتر باشند تا بتوانند به خوبی نسبت به بحرانها واکنش نشان دهند. برای مثال یکی از دلایلی که معمولا مانع از موفقیت سازمان در گذر از بحران میشود، استرس کارکنان است. چراکه استرس میتواند روی بهرهوری و عملکرد کارکنان تاثیر منفی گذاشته و اخلاقیات و ارتباطات در محیط کاری را زیر سوال ببرد. درنتیجه این سازمان نمیتواند به خوبی از بحران عبور کند.
همچنین تابآوری در سازمانهای در حال توسعه اهمیت زیادی دارد، چون به آنها کمک میکند تا مزیت رقابتی خود را در طول زمان در بازار، حفظ و توسعه دهند. به این ترتیب، نوآوری و عملکرد بهتری از خود نشان میدهند و اهداف کسبوکار خود را با تغییرات بازار، سازگارتر میکنند.
بهطورکلی یک سازمان تابآور دارای ویژگیهای زیر است:
۱. ایجاد و تطبیق ساختار
این سازمان، دارای یک ساختار تصمیمگیری دقیق و بهموقع است که به آن اجازه میدهد نسبت به بحران، مستقل و در عین حال چابک عمل کند.
۲. تامین امنیت
تابآوری به سازمانها کمک میکند تا بهطور مستمر ریسک را در تغییرات، مدیریت و کاهش دهند.
۳. مدیریت سلامت روان
تغییرات و تحولات پیوسته، عاملی برای ایجاد اضطراب، استرس و فرسودگی کاری در منابع انسانی است. یک سازمان تابآور و در عین حال انعطافپذیر، میتواند با رهبری درست از سلامت و ثبات روحی کارکنان خود اطمینان حاصل کند.
۴. پرورش نیروی کاری متنوع و توانمند
یک سازمان تابآور این توانایی را دارد تا با ایجاد یک محیط خلاق و مشارکتی، نیروی کاری توانمندی را پروش دهد. درنتیجه افراد در چنین محیط کاری، برای توسعه توانمندیهای خود با یکدیگر به رقابت پرداخته و از طریق آن، مهارتهای جدیدی را یاد میگیرند.
۵. آموزش، توسعه و رشد
یک سازمان انعطافپذیر در زیرساختهای مختلف خود مثل داراییهای فیزیکی یا دیجیتال، سرمایهگذاری میکند تا در طولانیمدت بتواند سازگارتر و انعطافپذیرتر از آنها بهرهبرداری کند.
راهکارهای افزایش تابآوری سازمانی
همهگیری کرونا، رکود اقتصادی، جنگ و بسیاری بحرانهای دیگر معمولا تاثیرات منفی شدیدی بر سلامت روان کارکنان میگذارند که منجر به افزایش سطح استرس، اضطراب و… میشود. میتوان گفت که تابآوری سازمانی، سلامت روانی را با سازگاری، پایداری و سودآوری در بلندمدت پیوند میدهد.
استیو اکسلرد (Steve Axelrod) از انجمن روانشناسان آمریکا، معتقد است که مدیران باید به کارکنان خود در مدیریت سلامت روانشان و کنترل استرسشان کمک کنند. به این ترتیب، میتوانند تابآوری را در سازمان پیادهسازی کرده و انعطافپذیری و سازگاری خود را نسبت به تغییرات و بحرانها بیشتر کنند. از نظر او، راهکارهای افزایش تابآوری سازمانی عبارتند از:
۱. واقعیت را پیشبینی کنید و آن را با کارکنان خود در میان بگذارید
اگر کسبوکار شما رو به افول است، باید آن را پیشبینی و برای مدیریت آن برنامهریزی کنید. برای مثال، تغییراتی که ممکن است در ساختار و عملکردهای سازمان ایجاد شود را پیدا کنید، برنامههای زمانی خود را مشخص و بر اساس آنها یک استراتژی ارتباطات سازمانی موثر طراحی کنید. درنتیجه با ارتباطات شفاف و تاثیرگذار، کارکنان در جریان فرایندها و برنامههای سازمان قرار گرفته و از شوکه شدن آنها بعد از شنیدن اخبار ناگهانی، میتوان پیشگیری کرد.
۲. مشارکت خود را با کارکنانتان حفظ کنید و روابط دوستانهای با آنها داشته باشید
معمولا کارکنان به شرایط استرسزا به روشهای مختلفی واکنش نشان میدهند و رفتار هر فرد با دیگری متفاوت خواهد بود. بنابراین شما به عنوان یک رهبر یا مدیر باید بتوانید در تمامی لحظات، مشارکت خود را با آنها حفظ کنید. در نتیجه میتوانید افرادی که بیشتر تحت تاثیر استرس قرار میگیرند و آسیبپذیرتر هستند را شناسایی کنید. بعد از شناسایی این افراد، بهتر است که روابط شخصی و دوستانه خود را با آنها توسعه دهید تا در شرایط سخت، کنارشان باشید.
۳. ارتباط شفاف برقرار کنید
تصمیمگیریها را پشت درهای بسته انجام ندهید، شفافیت سازمانی داشته باشید و علت و شرایط تغییرات را به کارمندان خود توضیح دهید. در برقراری ارتباط، به لحن خود توجه داشته باشید و احساسات شخصی خود را کنترل کنید. قرار نیست که بیش از حد خوشبینانه یا بدبینانه صحبت کنید. همچنین فراموش نکنید که برقراری ارتباط یک فرایند دو نفره است، پس اهمیت دارد که مهارت گوش دادن موثر را هم در خود پرورش دهید و به کارکنان خود گوش دهید.
۴. از داستانسرایی برای روایت تجربههای مشابه استفاده کنید
از داستانها و روایتهای مشابه برای توضیح معنای تابآوری در سازمان استفاده کنید. از تجربه اینکه چگونه در گذشته با بحران مواجه شدهاید، چطور به آن پاسخ دادهاید و… صحبت کنید و اجازه دهید تا کارکنان هم داستانهای مشابه خود را روایت کنند. شنیدن این داستانهای واقعی و شخصی، اعتماد را در کارکنان تقویت کرده و منجر به افزایش انعطافپذیری در آنها میشود. چون دیگر خود را در مقابل موقعیتی ناشناخته تصور نمیکنند.
۵. به کارکنان کمک کنید تا معنای کار خود را پیدا کنند
به کارکنان خود کمک کنید تا معنای کار را پیدا کنند. اگر آنها کارشان را ارزشمند و دارای معنا ببینند، بهتر خود را در تاروپود سازمان تعریف و به فرهنگ سازمان احساس تعلق بیشتری میکنند. درنتیجه برای رشد و شکوفایی خود در سازمان تلاش کرده و با تغییرات و آسیبها بهتر کنار میآیند.
۶. نوآوری و حل خلاقانه مسائل را تشویق کنید
تفکر خطی و تفکر گروهی دشمنان تابآوری سازمانی هستند. اگر میخواهید یک سازمان تابآور داشته باشید، باید روشهای مرسوم و سنتی را کنار گذاشته و فکر کردن خارج از چارچوب را تشویق کنید. اجازه دهید تا کارکنان نظرات و دیدگاههای مختلف خود را بیان کنند. معمولا در ناملایمات و شرایط رکود است که باید روی نوآوری سرمایهگذاری کنید تا در بلندمدت به سود برسید.
۷. روابط خود را با دنیای بیرون حفظ کنید
معمولا در مواجه با استرس و اضطراب، اولین قدم، بستن درهای سازمان به روی بازار و دنیای بیرونی است. اما این تفکر اشتباه است. بلکه باید همچنان روابط بیرونی خود را حفظ کنید تا از فرصتهایی که در خارج از سازمان وجود دارد هم بهرهمند شوید.
کلام آخر
راهکارهای افزایش تابآوری سازمانی به شما کمک میکنند تا با مدیریت صحیح استرس و اضطراب در سازمانتان، بتوانید با بحرانها و تغییرات روبهرو شوید. فراموش نکنید که یک سازمان تابآور دارای انعطافپذیری و چابکی زیادی است و میتواند به خوبی خود را با شرایط متغیر امروزی، سازگار کند.
