سال مالی، یکی از ده‌ها اصطلاح و مفهوم مالی است که در بین شرکت‌های تجاری رایج است. برای کسانی که می‌خواهند در بازارهای مالی فعالیت کنند و در شرکت‌های بورسی و فرابورسی سرمایه‌گذاری یا کار کنند، دانستن چنین اصطلاحاتی ضروری است. سال مالی در حقیقت یک اصطلاح حسابداری و حسابرسی است که به یک دوره ۱۲ماهه یا یک‌ساله اشاره دارد. گزارش‌ها و صورت‌های مالی بدون در نظر گرفتن سال مالی ناقص خواهند بود. پس اگر به هر طریقی با گزارش‌های مالی در ارتباط هستید، لازم است تا درباره دوره‌های زمانی آنها بیشتر بدانید. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید تا همه چیز را درباره این دوره مالی بدانید.
سال مالی به چه معنا است؟
در حسابداری، زمان‌های مشخصی برای فعالیت‌های گوناگون در نظر گرفته می‌شود که به آن دوره مالی می‌گویند. سال مالی یک دوره مالی ۱۲ماهه با آغاز و پایان مشخص است که شرکت‌ها برای فعالیت‌های مالی خود در نظر می‌گیرند. معمولاً منظور از کلمه دوره مالی وقتی به‌تنهایی به کار می‌رود، همان سال مالی است.
به طور معمول، سال مالی برای شرکت‌های بورسی از اول فروردین ماه تا آخر اسفند همان سال است. اما این دوره، می‌تواند بسته به نوع فعالیت و خدمات هر شرکت متفاوت باشد. سال مالی شرکت‌های سرمایه‌گذاری ممکن است از ابتدای مهرماه تا پایان شهریور سال بعد یا از ابتدای دی ماه تا پایان آذر ماه سال بعد متغیر باشد.
تمام صورت‌های مالی شرکت‌ها مانند تراز‌نامه، سود و زیان و گردش وجوه نقد بر طبق سال مالی ایجاد می‌شود. در صورت‌های مالی موارد مختلفی مانند هزینه‌های شرکت شامل خرید‌ها و مالیات، سود شرکت‌ها از فعالیت‌های مختلف، دارایی‌ها و بدهی‌های آنها، حقوق صاحبان و حقوق و دستمزد کارکنان ذکر می‌شود.
شرکت‌ها موظف هستند حداکثر چهار ماه بعد از سال مالی، مجمع عمومی عادی سالیانه را تشکیل دهند و صورت‌های مالی را تصویب کنند. همچنین طبق قانون سود نقدی سهام‌دارها باید تا هشت ماه بعد از تشکیل مجمع عمومی سالیانه و تصویب صورت‌های مالی، پرداخت شود.
چرا سال مالی برای شرکت‌های مختلف متفاوت است؟
اساساً مفهوم سال مالی از این جهت بنا شده که بخش حسابداری در یک شرکت بتواند گزارش‌های مالی را به صورت منظم و در بازه‌های زمانی مشخص ارائه کند. صاحبان هر شغل، وقتی کسب‌وکار خود را راه‌اندازی می‌کنند، زمان شروع دوره مالی را هم انتخاب می‌کنند. بیشتر شرکت‌ها آغاز فروردین را به‌عنوان آغاز سال مالی خود در نظر می‌گیرند.
اما ممکن است استراتژی خود را طور دیگری تنظیم کنند و با توجه به حسابداری و حسابرسی خود زمان دیگری را برای آغاز سال یا دوره مالی در نظر بگیرند. برای مثال، ممکن است دانشگاه‌ها آغاز سال تحصیلی را به‌عنوان آغاز سال مالی در نظر بگیرند. همچنین شرکت‌هایی که شرکای خارجی دارند، برای راحت‌تر بودن انجام امور حسابداری، دوره مالی خود را با تقویم میلادی منطبق می‌کنند.
وظایف حسابداری در آغاز و پایان سال مالی چیست؟
وقتی یک سال مالی تمام می‌شود، حسابداری شرکت، حساب‌های موقت و دائم سال گذشته را می‌بندد و حساب‌های دائمی را از سال قبل به سال جدید منتقل می‌کند. به این کار ایجاد سال مالی گفته می‌شود. شرکت‌ها موظف هستند تا در آغاز هر سال، حساب‌های سال قبل را بررسی و تحلیل کنند و گزارش‌های مربوط به آن را ارائه کنند. همچنین در پایان هر سال مالی، هر شرکت سهامی وظیفه دارد تا بودجه سال آینده خود را منتشر کند. یکی از مهم‌ترین اطلاعات موجود در این بودجه پیش‌بینی سود هر سهم در سال آینده است. این موضوع برای سرمایه‌گذارها و تحلیل‌گرها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
برای اینکه حسابدارها بتوانند وظایف خود را در هر سال مالی به‌درستی انجام دهند باید از قوانین مختلف کار و مالیات آگاه باشند و اصطلاحات مختلف مالی و حسابداری مانند اصطلاحات فیش حقوقی و اصطلاحات مربوط به صورت‌های مالی آگاهی کامل داشته باشند.
بستن سال مالی به چه معنا است؟
وقتی یک دوره مالی به پایان می‌رسد، شرکت‌ها تمام رویدادهای مالی مربوط به آن را بررسی کرده و به اصطلاح می‌بندند و برای سال مالی جدید، فایل‌های اطلاعاتی جدید باز می‌کنند. بنابراین برای دیدن بدهی‌ها یا بستانکاری‌هایی که از قبل وجود دارد، نیازی به بررسی موارد حسابداری سال قبل نیست. این کار باعث می‌شود حجم اطلاعات موجود انباشته نشود. به‌علاوه در سال جدید شماره فاکتورها دوباره از یک آغاز می‌شود تا سهولت کار بیشتر باشد.
بستن سال مالی قبل به طور کل چهار مرحله دارد که شامل بستن حساب‌های موقت، صدور سند تعدیل ماهیت، صدور سند اختتامیه و صدور سند افتتاحیه سال جدید می‌شود.
گزارش میان‌دوره‌ای به چه معنا است؟
حسابدارها علاوه بر گزارش‌های سالیانه موظف به نوشتن گزارش‌های دیگری هم هستند. حسابدار با توجه به مسائل مالی شرکت مانند میزان تولید یا فروش، گزارش‌هایی به صورت سه ماه، شش ماه یا یک‌ساله ارائه می‌کند. این گزارش‌ها وضعیت و عملکرد مالی شرکت را در دوره‌های کوتاه‌تر نشان می‌دهند. در انتهای سال از این گزارش‌ها برای محاسبه سود و زیان سالانه و پیش‌بینی دوره مالی جدید استفاده می‌کنند.
برای شرکت‌های سهامی عام ارائه گزارش‌های میان‌دوره‌ی سه‌ماهه اجباری است. تمام گزارش‌ها و اطلاعاتی که توسط شرکت‌های فعال در بورس و فرابورس اعلام می‌شود، در سایت کدال منتشر شده و در اختیار عموم قرار می‌گیرد. این کار تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری را برای فعالان بازارهای مالی راحت‌تر می‌کند. کسانی که به صورت حرفه‌ای بازار را تحلیل می‌کنند گزارش عملکرد سه‌ماهه را مشاهده کرده و آن را با پیش‌بینی سودی که شرکت منتشر کرده، مقایسه می‌کنند؛ سپس برای سرمایه‌گذاری تصمیم می‌گیرند.
سال مالی با سال مالیاتی چه تفاوتی دارد؟
یکی از مواردی که بر اساس سال مالی انجام می‌شود، بررسی پرونده‌های مالیاتی است. همان‌طور که می‌دانید مشاغل مشمول مالیات باید برای موارد مختلفی مالیات پرداخت کنند. مالیات حقوق، مالیات بر درآمد مشاغل و مالیات بر ارزش افزوده از اصلی‌ترین مالیات‌هایی هستند که شرکت‌ها باید پرداخت کنند.
دولت برای اینکه بتواند نظارت دقیقی بر کار سازمان‌ها داشته باشد و بر امور مالیاتی آنها نظارت کند، یک دوره با نام سال مالیاتی را در نظر گرفته است. در پایان هر سال مالیاتی، شرکت‌ها باید عملکرد خود را در اختیار سازمان مالیات قرار دهند. در نتیجه در پایان دوره مالی، شرکت‌ها باید عملکرد خود را تحت عنوان اظهارنامه مالیاتی به دولت تقدیم کنند.
حسابدارها و حسابرس‌ها برای انجام امور مالیاتی شرکت‌ها باید به قوانین مالیاتی تسلط کامل داشته باشند. برای مثال گاهی اوقات به حقوق برخی کارمندها مالیات تعلق نمی‌گیرد که به آن مالیات حقوق صفر گفته می‌شود.
جمع‌بندی
سال مالی، به دوره مالی ۱۲ ماهه‌ای گفته می‌شود که در پایان آن شرکت‌ها عملکرد مالی یک سال گذشته خود را بررسی کرده و در غالب گزارش‌هایی ارائه می‌کنند. در ایران به طور معمول سال مالی با تقویم شمسی منطبق است و از یکم فروردین شروع شده و در پایان اسفند به اتمام می‌رسد. اما شرکت‌ها ممکن است بر اساس شرایط خود زمان شروع و پایان دیگری را برای خود برگزینند.
از لحاظ حسابداری و حسابرسی، سال مالی اهمیت بسیاری دارد و در ارائه دقیق و منظم گزارش‌ها، نظم‌بخشی به آنها و شفافیت بیشتر آنها کمک می‌کند. برای اینکه حسابدارها بتوانند در پایان سال مالی عملکرد مالی را به‌خوبی بررسی کرده و گزارش‌های جامع و دقیقی ارائه کنند، باید بر قوانین حسابداری و قانون کار تسلط داشته باشند. گزارش‌های پایان سال سود و زیان شرکت‌ها را مشخص کرده و پیش‌بینی مناسبی نسبت به سود سال آیندۀ آنها ارائه می‌کنند.
