در دنیایی که کسبوکارها و سازمانها، برای بقای خود و باقی ماندن در عرصه تنگ رقابت، بسیار سخت تلاش میکنند، مسئولیت ها و وظایف منابع انسانی بسیار مهم و تاثیرگذار است؛ همانطور که کارلوس گون، مدیرعامل اسبق شرکت رنو و نیسان میگوید: «کارمندان با ارزشترین دارایی شما هستند. آنها قلب یک شرکتاند.» به همین دلیل است که واحد منابع انسانی یک سازمان، واحدی بسیار ارزشمند است و باید یک فرد توانا و شایسته آن را اداره کند تا بتواند سازمان یا شرکت را به اهداف خود برساند. در این مقاله شایستگیهای یک مدیر منابع انسانی را با هم مرور میکنیم.
منابع انسانی در یک سازمان به چه معنا است؟
در قرن 19 میلادی بود که اصطلاح منابع انسانی در بین کشورهای اروپایی رایج شد. چراکه در آن زمان، متوجه شدند رفتار کارمندان در موفقیت و خروجی کار، تاثیر مستقیم دارد و یک سازمان خوب، بدون وجود کارمندانش نجات پیدا نمیکند؛ پس وجود این واحد در یک سازمان، بهخصوص سازمانهای بزرگ، غیرقابل انکار و ضروری است.
بخش منابع انسانی (HR) یک شرکت یا سازمان، معمولاً مسئول ایجاد، اعمال و نظارت بر سیاستهای حاکم بر کارکنان و روابط سازمان با کارکنان است. یکی از هدفهای این بخش، یافتن، انتخاب و استخدام کارمندان است. پس از فرآیند استخدام، این واحد آموزشهایی در مورد شرکت به کارکنان ارائه میدهد و آنها را با محیط و دیگر کارکنان آشنا میکند. علاوه بر این، بخش منابع انسانی از کارکنان از نظر مزایا و بسیاری موارد دیگر هم حمایت میکند.
بهنوعی تیم HR مطمئن میشود که کارکنان راضی، باانگیزه و در جریان علم روز هستند و همه موارد مورد نیاز را در اختیار دارند تا مطابق انتظار سازمان و در راستای اهدافش عمل کنند.
11 نقش و مسئولیت واحد منابع انسانی
از مسئولیت ها و وظایف منابع انسانی، این است که اطمینان حاصل کند تا شرکت نیروی کار کافی برای دستیابی به اهدافش را داشته باشد. همچنین وظایف مربوط به استخدام و عملکرد افراد درون سازمان را هم به عهده دارد، البته به شیوهای که بتواند بیشترین مزایا را برای سازمان فراهم کند.
در اینجا به 11 مورد از مهمترین وظیفههای این واحد اشاره میکنیم:
- استخدام و گزینش
- آموزش و مهارتآموزی کارکنان
- تجزیه و تحلیل عملکرد کارکنان
- ارزیابی عملکرد و میزان پیشرفت کارکنان
- پاداش و تشویق کارکنان
- حفظ کارکنان کنونی
- ایجاد تعهد شغلی در کارکنان
- طراحی سیاستهای منابع انسانی در محل کار
- ایجاد فضای کاری مثبت و بانشاط
- حل تعارض بین کارکنان
- اطمینان از سلامت و ایمنی کارکنان، بهداشت و برنامههای رفاهی آنها
- فرآیند معرفی سازمان و محیط، به کارمند جدید و خوشامدگویی به او
مدیریت منابع انسانی و شایستگیهای مدیر منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی (HRM) زیرمجموعه رشته مدیریت است که در دانشگاه تدریس میشود. به طور کلی افراد این بخش برای جذب، استخدام، استقرار و مدیریت کارکنان کار میکنند تا یک سازمان بتواند در طولانی مدت و با کمترین بهره، بیشترین کارایی را داشته باشد.
CHRO به رهبر منابع انسانی یک سازمان گفته میشود. او کلیه وظایف هماهنگی و تصمیمگیری بخش منابع انسانی را به عهده میگیرد. او یکی از نقشهای بسیار مهم سازمان را برعهده دارد و باید باتجربه و دانشی که دارد، بخش منابع انسانی را به خوبی مدیریت کند تا شرکت و کارمندان بتوانند بازدهی خوبی داشته باشند.
وظایف مدیر منابع انسانی
مسئولیتهای یک مدیر منابع انسانی بسیار گسترده است. او باید هرآنچه که مربوط به بخش منابع انسانی سازمانش است و در بالاتر گفته شد را مدیریت کند. یعنی به طور کلی مواردی که مربوط به استخدام، آموزش، مدیریت و توسعه کارکنان میشود یا به عبارتی:
- برنامهریزی و سازماندهی وظایف واحد منابع انسانی
- کمک به توسعه و ارتقا اهداف سازمانی واحد منابع انسانی و سیاستهای این واحد
- طراحی یک سیستم مرکزی HR
- تدوین و مدیریت مسائل مربوط به کارکنان
- رهبری تیم منابع انسانی از طریق دستورات و تصمیمات و برقراری ارتباط با مدیران میانی
شایستگیهای مدیر منابع انسانی
همانطور که اشاره شد، نیروهای انسانی یک سازمان، ارزشمندترین دارایی و سرمایه آن سازمان است، پس مهم است که مدیر بخش منابع انسانی چه کسی است و چه شایستگی و مهارتهایی دارد. او باید مثل یک برج مراقبت از دانش و تجربه خود استفاده کند تا بتواند خلبانهای سازمان را چه در شرایط جوی آرام، و چه پرتلاطم و پرچالش کسبوکار، به خوبی هدایت و راهنمایی کند تا درنهایت سازمان پرواز ایمنی داشته باشد.
مهارتهای مورد نیاز و شایستگیهای مدیر منابع انسانی را میشود در دو بخش مهارتهای نرم و سخت تقسیمبندی کرد:
مهارتهای سخت
- ارزیابی عملکرد کارکنان و تعیین شاخصهای عملکرد، متناسب با اهداف
- بررسی کاندیدها و استخدام فرد متناسب
- نیازسنجی آموزشهای مورد نیاز کارکنان و برگزاری دورههای آموزشی
- دارا بودن مهارت کوچینگ
- آشنایی با سیستمهای منابع انسانی و پایگاههای داده
- مهارتهای توسعه فرهنگ محیط کار
- دانش قانون کار، مسائل حقوقی
- آشنا با بهترین شیوههای مدیریت منابع انسانی و مهارتهای رهبری
- مهارتهای توسعه سرمایه انسانی
مهارتهای نرم
- مهارت کارتیمی و مسئولیتپذیری
- مهارت تصمیمگیری
- مهارت برقراری ارتباط موثر
- مهارتهای تحلیلی و حل مسئله قوی
- مهارتهای گوش دادن فعال، مذاکره و حل تعارض
- مهارتهای ارتباطی، کلامی و نوشتاری
- مهارتهای تفکر استراتژیک و برنامهریزی
کلام پایانی
واحد منابع انسانی یک سازمان با فراهم کردن نیازهای کارکنان و پاسخ به دغدغهها و مشکلاتشان، کمک میکند تا کارکنان، بانشاط و باانگیزه به فعالیت خود، به بهترین صورت ادامه دهند و سازمان را به اهدافش برسانند. در واقع یکی از اهداف مهم این واحد، به حداکثر رساندن رضایت و عملکرد کارکنان سازمان است. در این مطلب علاوه بر معرفی این واحد و مسئولیتهایش، به مدیر منابع انسانی و شایستگیهایی که باید برای رهبری این واحد داشته باشد هم پرداخته شد.