منابع انسانی در اکثر مشکلات امروز مربوط به کسبوکار در مرکز توجه قرار دارد. این مشکلات خواه کمبود استعدادهای سازمانی باشد، یا بهره‌وری نیروی کار یا ایجاد تحول دیجیتال، منابع انسانی در همه این موارد فعالانه درگیر است. این چالش‌های فوری و متغیر، نیازمند تکامل یافتن واحد منابع انسانی است. منابع انسانی باید به صورت مستمر، مدل ارائه خدمات خود را با مدل‌های کسبوکار، انتظارات سازمانی و نیازهای کارکنان به شیوهای چابک منطبق نماید.
برای کمک به متخصصان منابع انسانی جهت موفقیت در این مسیر، این مقاله ابزار مدیریت استراتژیک جدیدی را ارائه می‌کند که بوم منابع انسانی نامیده می‌شود.
منابع انسانی سهم استراتژیک ندارد
یکی از بزرگترین چالش‌های منابع انسانی فقدان تاثیر استراتژیک است. منابع انسانی باید تلاش کند تا در گفت‌وگوهای استراتژیک پیشرو باشد و ارزش افزوده خود را برای کسبوکار نشان دهد.
مشکل این نیست که کسبوکار تمایلی به ایفای نقش استراتژیک توسط منابع انسانی ندارد بلکه مساله کسبوکار این است که بین چالش‌هایی کلیدی که با آن مواجه است و راه حل‌هایی که منابع انسانی ارائه می‌کند، همسویی نمی‌بیند.
آکادمی برای نوآوری منابع انسانی (AIHR) برای کمک به حل این مشکل، یک ابزار تجاری رایج یعنی بوم کسبوکار را انتخاب کرده و آن را به یک ابزار استراتژیک مدیریت منابع انسانی تبدیل کرده است. این ابزار یعنی بوم منابع انسانی یا به طور صحیح‌تر “بوم مدل ارائه خدمات منابع انسانی” به منابع انسانی کمک می‌کند تا با داشتن یک زبان مشترک با کسبوکار هماهنگ شوند. این ابزار هم‌چنین می‌تواند برای کمک به همسویی درونی اقدامات منابع انسانی استفاده شود و به منابع انسانی کمک کند ارزش و سهم خود را در موفقیت کسبوکار بیان کند.
بوم منابع انسانی
به طور خاص، بوم منابع انسانی کمک می‌کند تا یک نمای کلی استراتژیک از منابع انسانی، مشتریان آن، ارزش پیشنهادی، فعالیت‌ها، متمایزکننده‌های استراتژیک و عوامل هزینه‌ای ارائه شود. صرف زمان و تلاش برای روشن کردن همه این عناصر به متخصصان منابع انسانی کمک می‌کند تا ضمن بیان تاثیر استراتژیک و ارزش منابع انسانی، خدماتی که ارائه می‌کنند را نیز تعریف کنند.
بوم منابع انسانی از بوم مدل کسبوکار الهام گرفته است. بوم کسبوکار یک ابزار مدیریتی است که به صورت گسترده توسط بنیانگذاران استارتاپ‌ها و اعضای هئیت مدیره استفاده می‌شود. این مدل کمک می‌کند تا همه حوزه‌های کسبوکار را به شیوهای جامع و در عین حال واضح خلاصه کنید. رهبران کسبوکار و منابع انسانی هر دو می‌توانند از بوم منابع انسانی در سازمان‌های کوچک و بزرگ استفاده کنند.
این چارچوب، به متخصصان منابع انسانی کمک می‌کند تا زبان مشترکی را بکار گیرند که توسط باقی سازمان درک می‌شود. هم‌چنین به رهبران کمک می‌کند تا سهم و ارزش منابع انسانی را برای کسبوکار نشان داده، و مدل ارائه خدمات منابع انسانی را جهت حداکثرسازی خلق ارزش طراحی و بازطراحی نمایند. بدون وجود چنین زبان مشترکی، تکرار، بهبود و نوآوری در شیوه مشارکت منابع انسانی در کسبوکار دشوارتر خواهد بود.
این بوم به پاسخگویی به سوالاتی مانند “چگونه باید خود را سازماندهی کنیم؟”، “در تلاشیم چه مشکلات (تجاری) را حل کنیم؟” و “چه ارزشی ارائه می‌دهیم؟” کمک می‌کند. بحث در مورد این سوالات با استفاده از یک چارچوب ساختاریافته به ایجاد همسویی درونی مورد نیاز برای ارائه خدمات موفق کمک می‌کند.
بوم منابع انسانی دارای 9 بخش است که باید به ترتیب شماره گذاری شده تکمیل شود. برای این منظور به سوالات مطرح شده در هر مؤلفه به ترتیب پاسخ دهید تا به مرور این بوم را تکمیل نمایید.
1. بخش‌بندی مشتریان منابع انسانی
گروه‌های اصلی مشتریان ما چه کسانی هستند؟
مشتریان شامل تمام گروه‌های ذینفع مربوطه در داخل و خارج از سازمان است که منابع انسانی برای آنها ارزش آفرینی می‌کند. کارکنان، مدیران، مشتریان، سهامداران، گروه‌های نماینده کارکنان و غیره، همگی ذینفعان سازمان هستند. هدف ایجاد ارزش برای سهامداران خارجی (یعنی مشتریان و سهامداران) از طریق ایجاد ارزش برای سهامداران داخلی (یعنی کارکنان، مدیران میانی و غیره) است. سوالاتی که باید در این مرحله به آنها پاسخ دهیم:
- برای چه کسانی ارزش خلق می‌کنیم؟
- مهم‌ترین مشتریان بیرونی چه کسانی هستند؟
- مهم‌ترین مشتریان درونی چه کسانی هستند؟
2. ارزش پیشنهادی منابع انسانی
برای مشتریان چه ارزشی ارائه می‌کنیم؟
برای هر بخش از مشتریان، ارزش پیشنهادی خاصی وجود دارد. این مجموعه اقدامات منابع انسانی هستند که برای این مشتریان ارزش خلق می‌کنند.
- بخش‌های مختلف مشتری از ما به عنوان واحد منابع انسانی چه انتظاری دارند؟
- منابع انسانی به هر یک از بخش‌های مشتری چه کمک مهمی می‌کند؟
- ما به حل چه مشکلاتی از مشتریان کمک می‌کنیم؟
- ما چه نیازهایی از مشتریان‌مان را برآورده می‌کنیم؟
- برای هر بخش از مشتری چه محصولات و خدماتی را ارائه می‌کنیم؟
3. مدل عملیاتی منابع انسانی
خدمات ما چگونه به بخش‌های مختلف مشتریان ارائه می‌شود؟
مدل عملیاتی منابع انسانی شیوهای است که ارزش پیشنهادی ایجاد می‌کنیم و آن را به مشتریان خود ارائه می‌دهیم.
- چگونه مدل عملیاتی منابع انسانی را شکل می‌دهیم؟
- ما چکونه به بخش‌های مختلف خدمات ارائه می‌کنیم؟
- چگونه تشریک مساعی می‌کنیم؟
- ما چگونه ارزش افزوده استراتژیک و تعالی عملیاتی را تضمین می‌کنیم؟
- آیا ما فرآیندی برای ارزیابی خدمات منابع انسانی داریم؟
4. روابط با مشتری
چگونه مشتریان‌مان را مدیریت می‌کنیم و برای آنها ارزش افزوده ایجاد می‌کنیم؟
مدیریت ارتباط با مشتری کمک می‌کند تا مشخص کنیم که آیا واحد منابع انسانی بر ارتباطات صحیح و مدیریت آنها به میزان کافی سرمایه‌گذاری می‌کند یا خیر.
هر کدام از این مشتریان از ما انتظار دارند که چه نوع ارتباطی را با آنها ایجاد و حفظ کنیم؟
آیا ما ارتباطات صحیحی را حفظ کرده‌ایم؟
آیا ما به صورت مستمر ارزش افزوده ایجاد می‌کنیم؟
5. جریان‌های ارزشی منابع انسانی
منابع انسانی چه ارزش‌های استراتژیکی را برای کسبوکار ایجاد می‌کند؟
این بخش چالش‌برانگیزترین بخش بوم منابع انسانی است، چرا که یکی از نقاط ضعف منابع انسانی است. صرفا فعالیت‌های منابع انسانی خود را فهرست نکنید، از مدیران میانی و ارشد بپرسید که چگونه منابع انسانی به مزیت رقابتی سازمان کمک می‌کند.
سازمان برای کدام فعالیت‌های منابع انسانی هزینه پرداخت می‌کند؟
منابع انسانی چگونه برای کسبوکار ارزش ایجاد می‌کند؟
ما چگونه قابلیت‌های منحصربه‌فرد را ایجاد می‌کنیم و به مزیت استراتژیک کمک می‌کنیم؟
کسبوکار بیشتر از چه ارزشی قدردانی می‌کند؟
کدام قابلیت‌های استراتژیک به کسبوکار کمک می‌کند تا در بازار پیروز شود؟
6. فعالیت‌های کلیدی
برای ارائه ارزش پیشنهادی چه فعالیت‌هایی را باید اجرایی کنیم؟
این فهرست بر فعالیت‌های اصلی منابع انسانی تمرکز می‌کند که برای تحقق ارزش پیشنهادی و محرک‌های ارزش مورد نیاز است.
ارزش پیشنهادی ما به چه فعالیت‌هایی نیاز دارد؟
چگونه از نظر استراتژیک از رقبا متمایز شویم؟
کدام قابلیت‌های استراتژیک به ما کمک می‌کند تا ارزش پیشنهادی خود را ارائه دهیم؟
7. شایستگی‌ها و منابع کلیدی
ارزش پیشنهادی ما به چه منابعی نیاز دارد؟
اجرای مدل ارائه خدمات منابع انسانی نیازمند منابع مالی، فیزیکی و انسانی است. تطابق بین منابع در دسترس و ارزش پیشنهادی عامل کلیدی برای موفقیت ارائه خدمت منابع انسانی است.
ارزش پیشنهادی ما به کدام منابع فیزیکی، انسانی و مالی نیاز دارد؟
کدام شایستگی‌ها ما را قادر می‌سازند که ارزش پیشنهادی و فعالیت‌های منابع انسانی خود را ارائه دهیم؟
کدام شایستگی‌ها ما را قادر می‌سازد تا ارزش بیشتری ایجاد کنیم؟
مدیران صف برای ارائه ارزش پیشنهادی به چه شایستگی‌هایی نیاز دارند؟
8. شرکای کلیدی
برای ارائه ارزش پیشنهادی به چه شراکت‌هایی نیاز داریم؟
شرکا شامل تامین‌کنندگان و مشاوران است که به طور منظم برای بهینه سازی ارائه خدمات منابع انسانی استفاده می‌شوند.
شرکا و تامین‌کنندگان کلیدی ما چه کسانی هستند؟
چه خدمات و منابعی را از شرکا به دست می‌آوریم؟
9. جریان‌های منابع انسانی
پرهزینه‌ترین فعالیت‌ها کدامند؟
محرک‌های هزینه‌ای آخرین خانه از بوم منابع انسانی را تکمیل می‌کنند، که به تعادل بین فعالیت‌های مورد نیاز برای تحقق ارزش پیشنهادی با منابع در دسترس کمک می‌کنند.
پرهزینه‌ترین فعالیت‌های کلیدی کدام فعالیت‌ها هستند؟
مهم‌ترین هزینه‌های ذاتی برای تهیه ارزش پیشنهادی منابع انسانی چیست؟
پرهزینه‌ترین شرکا کدام شرکا هستند؟
بزرگترین فرصت‌ها برای دیجیتالی شدن و اتوماسیون چیست؟
آیا منابع انسانی به عنوان محرک هزینه (تمرکز بر کارایی هزینه) یا محرک ارزش (تمرکز بر خلق ارزش) در نظر گرفته می‌شود؟
