گردهمایی فضای کار اشتراکی در حالی در نیمه تیرماه ۱۴۰۲ در محل فضای کار اشتراکی آبی سفید برگزار شد که عضو هیأت مدیرهٔ انجمن فضاهای کار اشتراکی ایران طی گفتگویی با اچ.آر مدیا به بیان چالش‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای این حوزه پرداخت.
هادی زواشکیانی در این گفتگو عنوان کرد: فضای کار اشتراکی تأثیر بسیار مهمی بر اقتصاد اشتراکی دارد. موضوعی که توجه لازم را می‌طلبد.
با مدیر عامل مجموعه هاوش (شتابدهنده، فضای کار اشتراکی و مرکز مشاوره) همراه می‌شویم. وی که دانش‌آموختهٔ کارشناسی و کارشناسی ارشد MBA است، سوابقی همچون عضویت در کمیتهٔ صنایع خلاق اتاق بازرگانی ایران را دارد و عضو سابق شورای فناوری مرکز رشد پارک علم و فناوری خراسان است.
در کنار این کارشناس به ضرورت‌ها و بایدهای فضای کار اشتراکی می‌پردازیم.
بگذارید سؤالاتمان را با تاریخچه و اهداف گردهمایی فضای کار اشتراکی آغاز کنیم. این گردهمایی چه روندی را تاکنون طی کرده است؟
ایدهٔ گردهمایی فضای اشتراکی با هدف انتقال تجربه از چیستی و نحوه برگزاری و شکل‌گیری فضاهای کار اشتراکی توسط ایمان داوودیان هم‌بنیان‌گذار فضای اشتراکی زاویه، با تجربهٔ حضور در گردهمایی فضاهای اشتراکی اروپا شکل گرفت، اولین دورهٔ آن در سال ۱۳۹۸ با زحمات دوستان در هفت‌وهشت برگزار شد، اما سال بعد به خاطر کرونا به صورت آنلاین در زاویه برگزار گردید. بنابراین دو سال نتوانستیم این برنامه را داشته باشیم تا امسال که به همت محمد کرمانی مجدداً برگزار شد.
قاعدتاً مهم‌ترین سؤالی که دربارهٔ فضای اشتراکی شکل می‌گیرد این است که فرصت‌های فضای کار اشتراکی چیست؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت، نخستین فرصت، هزینه‌های کاهش یافته است. استفاده از فضاهای کار اشتراکی به سازمان‌ها امکان می‌دهد تا هزینه‌های اجاره، صندوق حقوق و دیگر هزینه‌های مرتبط با اجاره یک اداره را کاهش دهند.
در این میان می‌توان به شبکه‌سازی و ارتباطات نیز اشاره کرد. فضاهای کار اشتراکی از طریق فراهم کردن امکان برقراری ارتباط با افراد و سازمان‌های دیگر، فرصتی برای شبکه‌سازی و ایجاد ارتباطات حرفه‌ای به شما می‌دهند. این امر می‌تواند منجر به شناسایی همکاری‌های جدید، اشتراک تجربیات و دانش، و دسترسی به منابع جدید شود.
دیگر نکتهٔ مهم ارتباط با استارتاپ‌ها و نوآوران است. فضاهای کار اشتراکی معمولاً برای استارتاپ‌ها و نوآوران جاذبه زیادی دارند. این فضاها می‌توانند به سازمان‌ها امکان بیشتری برای همکاری و همراهی با این افراد و شرکت‌ها را فراهم کنند.
و در نهایت باید به انعطاف‌پذیری و امکان رشد اشاره کرد. فضاهای کار اشتراکی به سازمان‌ها امکان می‌دهند تا با تغییرات نیازهای کسبوکار خود، به راحتی، محیط کاری خود را تغییر دهند و به اندازه‌ای که نیاز دارند از فضا استفاده کنند. این امکان رشد و انعطاف‌پذیری را برای سازمان‌ها به همراه دارد.
و تهدیدهای آن چیست؟
سه سرفصل را برای آن می‌توان تعریف کرد.
اول حفظ حریم خصوصی، بدین معنی که با اشتراک استفاده از فضاهای کار اشتراکی، حفظ حریم خصوصی و امنیت اطلاعات برای سازمان‌ها ممکن است چالش‌هایی را به وجود آورد. تأمین امنیت داده‌ها و حفظ حریم خصوصی اطلاعات حساس از اولویت‌های مهم است.
مدیریت تنوع نیازها مورد بعدی است که باید به آن اشاره کرد. مدیریت تنوع نیازها و ارائه خدمات مناسب به هر کاربر در فضای کار اشتراکی می‌تواند چالش‌هایی را برای سازمان‌ها ایجاد کند. توجه به نیازها و ترجیحات مختلف کاربران و ارائه خدمات و امکانات مناسب به همه میهمانان می‌تواند موفقیت سازمان‌ها را تحت الشعاع قرار دهد.
در آخر هم باید گفت تعاملات و ارتباطات میان اعضا در فضاهای کار اشتراکی همواره چالش‌های خود را دارد. ممکن است برخی از سازمان‌ها با مشکلاتی مانند کاهش تعاملات مؤثر، عدم توانایی در ایجاد همکاری‌های موثر و عدم ارتباط فعال با اعضا مواجه شوند.
در نهایت، برای سازمان‌ها مهم است که فرصت‌ها را بهره‌برداری کنند و همزمان با تهدیدها مواجه شده و به چالش‌ها پاسخ مناسبی ارائه دهند
از آنجا که سازمان‌ها به تازگی با این شیوه از کسبوکار آشنا شده‌اند آیا بازخوردهایی در این زمینه داشته و دارند؟
بله. با توجه به ماهیت گسترده و متنوع فضاهای کار اشتراکی و نظرات مختلف شرکت‌ها، بازخوردها می‌تواند متفاوت باشد. به چندین نمونه از بازخوردهای مثبت و منفی در این زمینه اشاره می کنم:
امکان شبکه‌سازی و همکاری، بسیاری از اعضا بازخورد مثبتی را دربارهٔ فضاهای کار اشتراکی به این دلیل بیان می‌کنند که این فضاها امکان شبکه‌سازی و همکاری با افراد و سازمان‌های دیگر را بهبود می‌بخشند.
انعطاف‌پذیری مکانی، اعضا ممکن است از امکان انتخاب محل کار از بین چندین مکان مختلف و قابل دسترسی به فضاهای کار اشتراکی در نقاط مختلف شهر استفاده کنند. این انعطاف‌پذیری مکانی را به عنوان یک بازخورد مثبت ذکر می‌کنند.
امکانات و خدمات فراگیر، فضاهای کار اشتراکی اغلب امکانات و خدمات فراگیری مانند اینترنت پرسرعت، اتاق‌های جلسات، تجهیزات فناوری، فضاهای تفریحی و رفاهی و … ارائه می‌دهند. اعضا می‌توانند از این امکانات و خدمات برای بهبود تجربهٔ کاری خود بهره‌برداری کنند.
اما بازخوردهای منفی هم در این زمینه دیده شده است که در چند سرفصل به آن اشاره می کنم.
مشکلات مدیریت منابع؛
برخی از اعضا ممکن است مشکلاتی مانند کمبود منابع، تخصیص نامناسب اتاق‌های جلسات، نقص در تجهیزات و امکانات فناوری و … را در فضاهای کار اشتراکی تجربه کنند و این مورد را ضعف و نکتهٔ منفی بدانند.
حفظ حریم خصوصی و امنیت؛
برخی از اعضا نگرانی دربارهٔ حفظ حریم خصوصی و امنیت اطلاعات در فضاهای کار اشتراکی دارند. این موضوع می‌تواند به عنوان یک بازخورد منفی مطرح شود.
مشکلات ارتباطی؛
بعضی از اعضا ممکن است مشکلاتی مانند نویز و صدا در فضاهای کار اشتراکی را از جمله مشکلات ارتباطی بیان کنند. این مسئله ممکن است تأثیر منفی بر تمرکز و کارایی آنها داشته باشد.
باید توجه داشت که بازخوردها ممکن است بر اساس تجربه و نیازهای خاص هر سازمان متفاوت باشد و نمی‌توان آنها را به طور کلی برای همه شرکت‌ها تعمیم داد.
پس با این نگاه موانع و مشکلات زیادی در این زمینه وجود دارد؟
مدیریت منابع و فضا، محدودیت‌های حریم خصوصی و ارتباطات میان اعضا، مواردی است که می‌توان به آنها اشاره کرد.
به ترتیب این موانع را تشریح می‌کنم.
نخست، مدیریت منابع و فضا به عنوان یک چالش مهم در فضاهای کار اشتراکی مطرح است. مشکلاتی مانند تقاضای بیش از حد در مقابل منابع محدود، مدیریت اتاق‌های جلسات و تجهیزات فناوری، و نیاز به توجه به تنوع نیازهای کاربران ممکن است پیش بیاید.
در خصوص مورد دوم یکی از موانعی که ممکن است کاربران فضاهای کار اشتراکی با آن روبرو شوند، محدودیت‌های حریم خصوصی است. این شامل امکان همزمانی کاربران در فضاهای مشترک، قابلیت دسترسی به اطلاعات حساس و عدم حفظ حریم خصوصی اطلاعات شخصی است.
و در نهایت ارتباطات میان اعضا در فضاهای کار اشتراکی نقش مهمی در تجربهٔ کاربری و شبکه‌سازی ایفا می‌کند. اما ممکن است مشکلاتی مانند عدم ارتباط مؤثر، نبود تعامل فعال و عدم توانایی در ایجاد همکاری‌های نتیجه‌بخش میان اعضا برای برخی از فضاهای کار اشتراکی وجود داشته باشد.
استفاده از فناوری و تجهیزات فنی در فضاهای کار اشتراکی می‌تواند چالش‌های خود را داشته باشد. از جملهٔ مشکلات ممکن اشکالات فنی، اختلالات در شبکه، نقص در تجهیزات و امنیت اطلاعات است. باتوجه به این مشکلات، پیش‌بینی راه‌حل‌های مناسب برای مدیریت و حل آنها می‌تواند به کاهش تأثیرات آنها و بهبود عملکرد فضاهای کار اشتراکی کمک کند.
اما در این حوزه با مبحث اقصاد اشتراکی هم روبرو می‌شویم که گاهی مغفول می‌ماند. درست است؟
بله. فضای کار اشتراکی تأثیر بسیار مهمی بر اقتصاد اشتراکی دارد. اقتصاد اشتراکی در واقع بر اشتراک‌گذاری منابع، خدمات و فضاها بین افراد و سازمان‌ها تاکید می‌کند. فضای کار اشتراکی با ایجاد امکانات مشترک و به اشتراک گذاری منابع، باعث افزایش بهره‌وری و بهینه‌سازی استفاده از منابع می‌شود. این فضاها امکانات اداری و فنی را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهند و زمینه را برای همکاری، شبکه‌سازی و اشتراک تجربیات فراهم می‌کنند. این اقتصاد اشتراکی باعث ترویج کسب‌وکارهای کوچک و استارتاپ‌ها می‌شود که می‌توانند با کاهش هزینه‌ها و بهره‌وری بیشتر رشد و توسعه خود را تسریع کنند. همچنین، فضای کار اشتراکی، محلی برای تبادل ایده‌ها و نوآوری است که به طور کلی به توسعهٔ اقتصادی و ایجاد اشتغال می‌تواند کمک کند. از این رو، فضای کار اشتراکی به عنوان یک عنصر اساسی از اقتصاد اشتراکی، نقش مهمی در تحول و پیشرفت اقتصادی دارد.
در نهایت دیدگاه شما درباره آینده فضاهای کار اشتراکی در ایران چیست؟
استفاده از فضای اشتراکی در این سال‌ها با یک شیب سریع، به شکل صعودی بوده است و انتظار می‌رود این روند در سال‌های آینده نیز ادامه پیدا کند. عوامل مختلفی بر این روند اثرگذار بوده‌اند، مانند رشد افزایش هزینه‌های جاری و ثابت دفاتر، سهولت دسترسی به امکانات با کیفیت از جمله اینترنت پرسرعت و اتاق‌های جلسه و نیاز افراد به حضور در گروه‌ها و شبکه‌سازی است. حضور در دورهٔ تحول دیجیتال و غالب شدن نسل Z در فضای حرفه‌ای و ورود آنها به فضای کار، فرهنگ تمایل استفاده از فضاهای منعطف و اشتراکی افزایش یافته است.
نکتهٔ حائز اهمیت این است که با افزایش هزینه‌ها و تورم در کشوری مانند ایران و مسیر در حال توسعهٔ فضای نوآوری و لزوم ایجاد مراکز نوآوری و نوین در ساختار اقتصادی کشور، قابل انتظار است که این استقبال همچنان صعودی باشد.
